Trong những năm gần đây, ngành lập trình đã trở thành một trong những lựa chọn nghề nghiệp hot nhất. Từ những người mới bắt đầu học đến các chuyên gia kỳ cựu, lập trình luôn được nhìn nhận là một nghề "hái ra tiền". Tuy nhiên, sự thật có còn như vậy? Một thực tế mà nhiều người phải đối diện là ngành lập trình đang bước vào giai đoạn thừa cung, thiếu cầu nghiêm trọng. Liệu học lập trình có còn là “con đường vàng” để kiếm sống?
Lập trình viên đông như quân Nguyên: "1 mét vuông 100 dev React"
Không thể phủ nhận rằng số lượng lập trình viên hiện nay đang tăng chóng mặt, đặc biệt là các lập trình viên mới ra trường. Chỉ cần lướt qua các diễn đàn lập trình hoặc trang web tuyển dụng, bạn sẽ thấy hàng loạt ứng viên cạnh tranh nhau cho từng vị trí. Vấn đề không chỉ nằm ở việc có quá nhiều người học lập trình, mà còn ở việc họ học theo xu hướng. Cụ thể, React, một framework JavaScript phổ biến, đang thu hút hàng loạt người học. Và rồi, chúng ta có câu chuyện “1 mét vuông 100 dev React” - một thực tế phũ phàng của thị trường lao động ngày nay.
Cung vượt quá cầu: Sự thật mà không ai muốn thừa nhận
Trong khi số lượng lập trình viên tăng mạnh, nhu cầu từ các công ty lại không tăng tương ứng. Số lượng vị trí việc làm mới trong ngành lập trình không đủ để đáp ứng số lượng ứng viên ngày càng nhiều. Điều này dẫn đến tình trạng thừa cung, thiếu cầu - quá nhiều lập trình viên nhưng lại không có đủ công việc phù hợp. Liệu đây có phải là dấu chấm hết cho giấc mơ nghề nghiệp trong ngành lập trình?
Thêm vào đó, những vị trí việc làm có mức lương hấp dẫn thường đòi hỏi kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu. Các công ty không chỉ tìm kiếm người biết code, mà còn cần những kỹ năng mà nhiều lập trình viên junior không có: tư duy logic, giải quyết vấn đề, khả năng làm việc nhóm, và thậm chí cả kỹ năng mềm như giao tiếp và thuyết trình.
Lập trình viên junior: Thừa thãi và dễ bị đào thải
Một trong những vấn đề lớn hiện nay là sự thừa thãi của các lập trình viên junior. Nhiều người vừa mới ra trường hoặc hoàn thành các khóa học lập trình trực tuyến đã bước vào thị trường với kỳ vọng cao, chỉ để nhận ra rằng không có đủ công việc cho tất cả mọi người. Và ngay cả khi có, sự cạnh tranh quá khốc liệt khiến họ khó khăn trong việc tìm được một vị trí đúng chuyên môn.
Chưa kể, nhiều công ty lớn hiện nay đang trải qua giai đoạn tái cấu trúc và cắt giảm nhân sự, với hàng loạt lập trình viên kỳ cựu bị sa thải. Điều này không chỉ khiến cơ hội cho các lập trình viên junior giảm sút, mà còn tạo ra áp lực cạnh tranh khủng khiếp khi các lập trình viên có kinh nghiệm sẵn sàng nhận mức lương thấp hơn để có việc làm.
"Đừng chỉ học code, hãy học cách sinh tồn"
Một trong những lỗi lớn mà nhiều người học lập trình mắc phải là chạy theo xu hướng mà không thực sự hiểu thị trường. Họ lao vào học các công nghệ như React, Node.js hay Python mà không nghĩ đến việc liệu thị trường có còn đủ chỗ cho tất cả. Điều này dẫn đến việc cung vượt cầu, đặc biệt ở các lĩnh vực như phát triển web hay phát triển ứng dụng di động, nơi mà số lượng lập trình viên đã quá đông đúc.
Thực tế phũ phàng là: học code không phải là tấm vé vàng để thành công. Những người thành công trong ngành lập trình thường không chỉ biết code, mà họ còn biết cách thích ứng với thị trường, xây dựng mạng lưới quan hệ, và liên tục phát triển kỹ năng. Trong khi nhiều lập trình viên chỉ tập trung vào việc viết mã, những người thành công lại tư duy như doanh nhân, họ biết chọn lĩnh vực phù hợp, đón đầu xu hướng công nghệ, và thậm chí có khả năng tự khởi nghiệp.
Tương lai nào cho lập trình viên?
Câu hỏi đặt ra là: Ngành lập trình có còn là sự lựa chọn tốt? Câu trả lời là có, nhưng không phải cho tất cả. Những người thực sự đam mê công nghệ, sẵn sàng học hỏi và liên tục nâng cao kỹ năng sẽ luôn tìm thấy cơ hội. Nhưng với những người chỉ học lập trình vì chạy theo xu hướng, hoặc kỳ vọng rằng chỉ cần học code là sẽ kiếm được việc làm, thì thực tế thị trường hiện nay là một lời cảnh tỉnh.
Ngành lập trình đang chuyển mình, và những ai không theo kịp sẽ sớm bị đào thải. Đừng chỉ học code. Hãy học cách tồn tại trong một thị trường lao động ngày càng khốc liệt.